Trauma als handelswaar – van de arena tot de algoritmes

De belofte van snelle bevrijding

Tony Robbins staat dit jaar weer op Europese podia. Honderden euro’s voor een ticket, duizenden mensen tegelijk, allemaal op zoek naar hetzelfde: eindelijk loskomen van oud verdriet en hardnekkige overtuigingen. Robbins is al decennia het gezicht van persoonlijke transformatie. Maar wat hij vooral laat zien, is hoe een hele industrie pijn inzet als brandstof: hoe groter de wond, hoe groter de belofte.

De pijn die verkoopt

Het recept is simpel. Eerst wordt de pijn uitvergroot, daarna komt de snelle oplossing. “Doorbraak in drie dagen”, “alles opgelost in één seminar”. Het werkt, maar vaak maar heel even. De emotie is heftig, de tranen echt, maar zodra het applaus verstomt, blijft er meestal weinig over. En precies daar zit het gevaar: veel mensen trekken de conclusie dat het aan henzelf ligt.

Wetenschap als keurmerk

Om het allemaal nog overtuigender te maken, wordt er steeds vaker met wetenschap gezwaaid. Robbins verwijst bijvoorbeeld naar Stanford-onderzoek dat zou aantonen dat deelnemers depressieve klachten “elimineren” na zijn events. Klinkt indrukwekkend, maar wie beter kijkt ziet kleine steekproeven, wankele methodes en belangen die door elkaar lopen.

Wetenschap wordt zo geen toets, maar een keurmerk. Het geeft marketing extra glans.

Het proces is de winst

Daar tegenover staat een heel ander perspectief: dat het niet draait om één moment van doorbraak, maar om wat je onderweg leert. Geluk of succes is geen eindpunt, het is iets wat je steeds opnieuw vormgeeft. Het proces ís de winst: de gewoontes die je opbouwt, de vragen die je jezelf stelt, de stapjes die je herhaalt.

Dat klinkt minder spannend, maar het is wel waar het verschil gemaakt wordt.

Van arena naar algoritme

En het blijft niet bij grote shows. Ook AI biedt zich inmiddels aan als gesprekspartner of therapeutisch alternatief. Snel, schaalbaar en efficiënt. Maar onderaan de streep is het hetzelfde principe: pijn als product.

Geen vangnet

En net als bij de arena ontbreekt een vangnet. Geen beroepscode, geen toezicht, niemand die verantwoordelijkheid neemt voor de nasleep. Wie vastloopt, staat er alleen voor.

Het ongemakkelijke alternatief

Echte verandering laat zich niet vangen in spektakel of in een algoritme. Het is vaak traag, soms pijnlijk, en zelden spectaculair. Geen vuurwerk, maar herhaling. Geen shortcut, maar consequent kleine keuzes maken die wél beklijven.

Waarom dit ertoe doet

De honger naar snelle bevrijding raakt niet alleen individuen. Leiders die half opgeladen terugkomen van een seminar – of die vertrouwen op digitale quick fixes – nemen die losse eindjes mee hun bedrijf en hun relaties in. En daar voelen anderen de gevolgen van.

Oproep

Dat Robbins volle zalen trekt, is begrijpelijk. Dat AI zich aandient als gesprekspartner, ook. Maar laten we onszelf geen illusie verkopen: pijn is geen entertainment en geen product.

Wie verantwoordelijkheid neemt – voor zichzelf, voor relaties en voor werk – kiest niet voor de belofte van instant uitkomst. Die kiest voor het proces: de weg die tijd kost, die soms schuurt, maar uiteindelijk wél verschil maakt.